یک روایت دقیق و بی نظیر از تصنیف‌های عارف
یک روایت دقیق و بی نظیر از تصنیف‌های عارف _ رسانه نقد هنری
یک روایت دقیق و بی نظیر از تصنیف های عارف _ ابوالقاسم عارف قزوینی یکی از تأثیرگذاران موسیقی در قرن گذشته بود. نقش وی در تصنیف سازی در تاریخ موسیقی ایران بر کسی پوشیده نیست.
به تعبیر روح‌الله خالقی او
«اولین تصنیف سازی است که مضامین اجتماعی و افکار سیاسی و انتقاد از اوضاع زمان خود را در لباس شعر و آهنگ مجسم کرده است.»
عارف قزوینی از معدود هنرمندان شاخص زمان خود بود که هیچ‌گاه به ضبط صفحه تن نداد و تاکنون هیچ صدایی از او در صفحات قدیمی یافت نشده، گرچه هنوز پژوهشگران صفحات قدیمی احتمال می‌دهند صفحه هایی معدود از عارف در دست آرشیو داران یا در آرشیو کشورهای اروپایی موجود باشد و روزی شنیده شود.
تصنیف‌های عارف در زمان خود در اوج محبوبیت و شهرت بودند و خوانندگان بسیاری در زمان او ، آن‌ها را چه در کنسرت های رسمی چه در محافل خوانده اند و نیز اقدام به ضبط صفحه کردند.در دسترس نبودن منبع اصلی نوشتاری یا صوتی، این تصانیف را در اجراهای متعدد دستخوش تغییرات ناگزیر کرده بود چنانچه برخی از این تغییرات به سمع و نظر خود عارف نیز رسیده بود. از این رو گردآوری تصنیف‌های عارف که نزدیک ترین روایت ممکن را به اصل آن داشته باشد کاری دشوار است.
دربارة بندهای تصنیف‌های عارف باید گفت که بندهای مختلف با ملودی‌های مشابه ولی اشعار متفاوت است ولی در بسیاری از روایات ـ که در خاطرة شنیداری مخاطبان جدی موسیقی ایرانی وجود دارد ـ اغلب یکی دو بند اولیه ارائه گشته و دیگر بندها طی مرور زمان حذف شده است.
مجموعه آلبوم «تصنیف‌های عارف قزوینی» توسط فرید خردمند،نوازنده و پژوهشگر موسیقی ایرانی پس از تحقیق و تفحصی طولانی ساخته، پرداخته و گردآوری شده است. ویژگی بارز این مجموعه آن است که تقریباً تمامی تصنیف های عارف با تمام بندهای تصنیف های را در خود جای داده و در نقش یک منبع پژوهشی نیز ظاهر شده است.
انتخاب اشعار این مجموعه براساس نزدیک ترین روایت به زمان حیات عارف است.
سرپرستی اجرای این آلبوم را امیر شریفی و خوانندگی آن را مهدی امامی برعهده دارد. هدف دست اندرکاران این آلبوم یک اجرای صرفاً پژوهشی، آموزشی یا آرشیوی نبوده و شنونده ذوق و سلیقه مجریان اثر را با تکیه به سنت تصنیف خوانی درک می‌کند و درگیر موسیقی و اندیشه عارف قزوینی می‌شود.
در این آلبوم که بر مبنای موسیقی تک صدایی اجرا شده، برای هر کدام از تصنیف‌ها مقدمه (اُوِرتور) ساخته شده و همچنین با توجه به تکراری بودن ملودی، بندهای اصلی و برای جلوگیری از خستگی در شنیدن سعی شده جواب های متنوعی برای هر بند ساخته شود. خواننده نیز در اجرای تصنیف‌ها از تزئینات و تحریرهای متنوعی استفاده کرده است. و همین ویژگی‌ها در کنار دیگر ویژگی‌هایی که ذکر نشد این اثر را به یک آلبوم شنیدنی برای مخاطبان تبدیل کرده است.
ویژگی‌های متعدد مجموعه آلبوم «تصنیف‌های عارف قزوینی» آن را به یکی از پربارترین و شریف ترین آثار منتشر شده موسیقی ایرانی در دهه گذشته تبدیل کرده و بی شک اثر شاخص در کارنامه تک تک پدیدآورندگان و ناشر آن است.
در کنار لوح فشرده (سی دی) این مجموعه یک کتابچه نیز در اختیار مخاطب قرار گرفته است و در آن نگاهی گذرا اما دقیق به عارف و عصر او انداخته و همچنین درباره هر تصنیف و شرح کوتاه ساخته شدنش توضیحاتی آورده شده است.
آلبوم «تصنیف‌های عارف قزوینی» مشتمل بر بیست و نه تصنیف از این شاعر، موسیقیدان و تصنیف ساز شهید ایرانی است طی چهارسال ضبط و در سال 1396 توسط نشر موسیقی ماهور به بازار عرضه شده است.
عطا نویدی / پژوهشگر موسیقی ایرانی
